Η ταυτότητα των λιμνών

Μεγάλος χάρτης

	Ονόματα:	Βουλκαρία
	Δήμος:	Πάλαιρου			Τηλ&Fax:	26430 41206
	e-mail:				http://
Γεωγραφικό Πλάτος:			38^ο 52΄Ν	Γεωγραφικό Μήκος:			20^ο 50΄Ε
Έκταση:			9,21 Km^2	Υψόμετρο:			10 μέτρα
Λεκάνη απορροής:			Km^2	Υψηλότερο σημείο:			1589 μέτρα
Μέγιστο Βάθος:			2,5 μέτρα	Μέσο Βάθος:			μέτρα
Μεγαλύτερο Μήκος:			4,5 Km	Μεγαλύτερο Πλάτος:			4,3 Km
Ανάπτυγμα ακτών:			14 Km	Ηλικία:

	Ονόματα:	Αμβρακία, Λιμναία, Λίμνη Στάνου ή Βάλτος
	Δήμος:	Φυτειών			Τηλ&Fax:	26460 22214 & 22696
	e-mail:				http://
Γεωγραφικό Πλάτος:			38^ο 45΄N	Γεωγραφικό Μήκος:			21^ο 11΄E
Έκταση:			14,48 Km^2	Υψόμετρο:			147 μέτρα
Λεκάνη απορροής:			112 Km^2	Υψηλότερο σημείο:			1589 μέτρα
Μέγιστο Βάθος:			40 μέτρα	Μέσο Βάθος:			μέτρα
Μεγαλύτερο Μήκος:			13,8 Km	Μεγαλύτερο Πλάτος:			3,8 Km
Ανάπτυγμα ακτών:			33 Km	Ηλικία:

	Ονόματα:	Οζερός, Γαλίτσα
	Δήμος:	Αγρινίου			Τηλ&Fax:	26410 24495 & 48498
	e-mail:	admin@agrinio.gr			http://	www.agrinio.gr
Γεωγραφικό Πλάτος:			38^ο 39΄Ν	Γεωγραφικό Μήκος:			21^ο 13΄Ε
Έκταση:			9,45 Km^2	Υψόμετρο:			110 μέτρα
Λεκάνη απορροής:			66,2 Km^2	Υψηλότερο σημείο:			893 μέτρα
Μέγιστο Βάθος:			10 μέτρα	Μέσο Βάθος:			μέτρα
Μεγαλύτερο Μήκος:			5 Km	Μεγαλύτερο Πλάτος:			2,6 Km
Ανάπτυγμα ακτών:			14 Km	Ηλικία:

Απόσταση από Θεσσαλονίκη

460 χιλιόμετρα

Η λίμνη Βουλκαριά

Πανταζής Γεώργιος

Η λίμνη Βουλκαριά ή Βουλκερία (13 τετραγ. χιλμ.) βρίσκεται στο κέντρο της χερσονήσου Στέρνας, στο ΒΔ τμήμα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και νότια της εισόδου του Αμβρακικού κόλπου, 10χλμ ΝΔ του χωριού Άγιος Νικόλαος. Έχει έκταση περίπου 9400 τετρ. χιλιόμετρα και παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις της στάθμης του νερού, που είναι συνάρτηση των ετήσιων βροχοπτώσεων. Η Βουλκαριά είναι αβαθής λίμνη με μέγιστο βάθος 2,5 m. Σχηματίζεται σε τεκτονική τάφρο και θεωρείται ως αποτέλεσμα τεκτονικής δράσης, καρστικοποίησης και εναπόθεσης υλικών (χαλίκια, άμμος, άργιλος). Μεταγενέστερα εναποτέθηκαν στην περιοχή νεογενή ιζήματα λιμναίας ή παράκτιας προέλευσης, που καλύφθηκαν από αλλουβιακές εναποθέσεις. Η ευρύτερη περιοχή της λίμνης αποτελείται κυρίως από μεσοζωικούς ασβεστόλιθους και δολομίτες, νεογενή ιζήματα (μάργες, αμμόλιθοι, κροκαλοπαγή), καθώς και αλλουβιακούς δολομίτες. Στο μεγαλύτερο τμήμα της πεδιάδας, που περιβάλλει τη λίμνη, απαντούν ρέματα και μικρότερα ρυάκια που μεταφέρουν ποικίλα εναποθέματα. Στα σημεία του υγροτόπου όπου δεν υπάρχουν αγροτικές δραστηριότητες παρατηρούνται τυρφώδεις σχηματισμοί. Η λίμνη έχει ευρεία λεκάνη απορροής, η οποία στα δυτικά περιλαμβάνει το ανατολικό τμήμα του λόφου Ασπρόχορτο, ενώ στις υπόλοιπες πλευρές καταλαμβάνει μια πεδινή έκταση με εκτεταμένες καλλιέργειες. Η Βουλκαριά έχει ελώδεις ακτές μεγάλου εύρους και συνδέεται με τη θάλασσα με ένα τεχνητό κανάλι μήκους 1.400 m. Το κανάλι αυτό, που ονομάζεται κανάλι του Αγ. Νικολάου ή Κλεοπάτρας, βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της λίμνης και εκβάλλει στον κόλπο του Αγ. Νικολάου βορείως τού Στενού της Λευκάδας. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν η λίμνη υπερχειλίζει, παρατηρείται ροή νερού από αυτήν προς τη θάλασσα, ενώ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού παρατηρείται ροή αντίθετης φοράς. Η θερινή ροή προκαλεί την αύξηση της αλατότητας της λίμνης και αυτό επηρεάζει έντονα τις γεωργικές καλλιέργειες της γύρω περιοχής. Το πρόβλημα αυτό έχει ήδη αντιμετωπισθεί από το 1964 με τη ρύθμιση της εισροής του νερού στο κανάλι, που γίνεται με κλείσιμό του κατά τη θερινή περίοδο.

Στα νερά της υπάρχει βυθισμένη πόλη. Εκεί βρίσκεται και το περίφημο σημείο "Αυλάκι της Κλεοπάτρας", περιοχή από την οποία πέρασε το στόλο της - το 31 π.Χ. - από την Πάλαιρο (Ζαβέρδα) ως τον προλιμένα στο Άκτιο, η περιβόητη βασίλισσα της Αιγύπτου, για να δοθεί η γνωστή ναυμαχία μεταξύ Οκτάβιου και Μάρκου Αντώνιου.

Σπουδαιότητα: Η Βουλκαριά είναι ευμεγέθης λίμνη, σε πολύ καλή κατάσταση και διαθέτει ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. H χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει το σημαντικό είδος Nymphaea alba, που αντιπροσωπεύεται από πληθυσμούς ιδιαίτερα υποβαθμισμένους στην Ελλάδα και επομένως πρέπει να προστατευτεί. Ανάλογο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υδρόβιο είδος Cladium mariscus που φύεται στη ζώνη των καλαμώνων. Αυτός ο τόπος είναι καταφύγιο για σημαντική άγρια πανίδα. Αν και πολύ σπάνια, η παρουσία της βίδρας στη Βουλκαριά υποδηλώνει ότι αυτός ο υγρότοπος διατηρείται σε μάλλον καλή περιβαλλοντική κατάσταση, αφού είναι γνωστό ότι αυτό το ζώο είναι καλός βιοδείκτης. Η λίμνη είναι αξιοσημείωτος υγρότοπος για πολλά μεταναστευτικά πουλιά. Πολλά απειλούμενα taxa πουλιών περιλαμβάνονται στην πολύ ενδιαφέρουσα τοπική ορνιθοπανίδα. Η λίμνη προσφέρει επίσης άρδευση στη γειτονική περιοχή και χρησιμοποιείται εκτεταμένα για ψάρεμα.

Η λίμνη Αμβρακία

Η λίμνη Αμβρακία (Λιμναία, Λίμνη Στάνου ή Βάλτος) βρίσκεται περίπου 1.000 m ΒΔ της λίμνης Οζερού και σχηματίζεται στη θέση που χωρίζεται η τάφρος του Αγρινίου. Καλύπτει επιφάνεια 12 τετραγ. χλμ, έχει περίμετρο 3 km, μέγιστο μήκος 13,8 km, μέγιστο πλάτος 3,8 km και μέγιστο βάθος 40 m. Τροφοδοτείται με νερό από λεκάνη απορροής έκτασης περίπου 112 km 2 . Παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις στη στάθμη του νερού, που οφείλονται στον έντονο καρστικό χαρακτήρα όλης της περιοχής καθώς επίσης και στον υψηλό βαθμό εξάτμισης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα νερά της, όταν υπερχειλίζει, μεταφέρονται στον Αμβρακικό κόλπο. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά έχουν αλλάξει σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια, λόγω της αποξήρανσης του βόρειου ρηχού τμήματος, εξαιτίας της ανομβρίας και της άρδευσης των γύρω περιοχών. Ένα αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι, αν και θεωρείται ολιγοτροφική, ωστόσο έχει τραχειόφυτα, που απαντούν συνήθως σε εύτροφες ή μεσότροφες λίμνες. Η Αμβρακία είναι θερμή μονομικτική λίμνη και ανήκει στον θειικό τύπο.

Σπουδαιότητα: Η μικροχλωριδική σύσταση της λίμνης Αμβρακίας φαίνεται πως είναι μοναδική. Πρόσφατα αναφέρθηκε η ύπαρξη 56 ειδών φυκών που δεν ήταν γνωστά στον ελληνικό χώρο. Εκτός από τα κοσμοπολίτικα είδη που συμμετέχουν στη σύσταση του φυτοπλαγκτού της λίμνης, βρέθηκαν και φύκη από τη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, την Αμερική καθώς επίσης και από τις τροπικές περιοχές. Οι δυτικές ακτές της λίμνης καλύπτονται από πυκνή φυσική βλάστηση (μακκία) και αποτελούν ένα πολύτιμο οικοσύστημα. Η παρουσία του γένους Viola στην περιοχή αποτελεί ένδειξη υγιούς και καθαρού οικοσυστήματος. Η περιοχή πρέπει να προστατευθεί από τις πυρκαγιές και την καταπάτηση. Η λίμνη είναι επίσης σημαντική από ορνιθολογική άποψη. Πράγματι, φαίνεται πως χρησιμοποιείται από αποδημητικά πουλιά (υδρόβια και παρυδάτια είδη). Η παρουσία μεγαλόσωμων απειλούμενων αρπακτικών είναι επίσης σημαντική.

Η λίμνη Οζερός

Περπερίδης θεόδωρος

Η λίμνη Οζερός (ή Γαλίτσα) βρίσκεται δυτικά του ποταμού Αχελώου, περίπου στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με την πόλη του Αγρινίου. Έχει έκταση 10-11,1 km 2 , περίμετρο 14 km, μέγιστο μήκος 5 km, μέγιστο πλάτος 2,6 km και βάθος 8-10 m. Είναι καρστική λίμνη τεκτονικής προέλευσης και βρίσκεται κατά μήκος της τεκτονικής τάφρου του Αγρινίου. Η λίμνη έχει ευρεία λεκάνη απορροής (66,2 km 2 ), το δυτικό τμήμα της οποίας περιλαμβάνει το ανατολικό τμήμα του λόφου Λυκοβίτσι, ενώ το ανατολικό τμήμα μία εκτεταμένη περιοχή καλλιεργειών. Η λίμνη τροφοδοτείται με νερό από χείμαρρους που απαντούν κυρίως στο ανατολικό και νοτιοανατολικό τμήμα της, καθώς επίσης και από τον Αχελώο, όταν υπερχειλίζει. Παρουσιάζει έντονες μεταβολές της στάθμης του νερού, που οφείλονται κυρίως στην υπόγεια απορροή. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η παρουσία απότομων πλαγιών στα δυτικά και νοτιοδυτικά και καρστικών σχηματισμών όπως δολίνων, λατυποπαγών ασβεστόλιθων κ.λπ. Το ανάγλυφο όλων των άλλων πλευρών της λίμνης είναι σχεδόν επίπεδο. Στις βορειοδυτικές πλευρές της λίμνης υπάρχει μεγάλη έκταση ιλύος, ενώ στις βόρειες και νότιες όχθες της απαντούν έλη, περιοχές με άμμο, αμμοχάλικο, κροκάλες, άργιλο και αλλουβιακά εδάφη. Το υπόλοιπο τμήμα της πεδινής περιοχής προς τον Αχελώο καλύπτεται από προσχώσεις αργίλου και ιλύος που μεταφέρονται από τη ροή του ποταμού. Οι σχηματισμοί αυτοί έχουν μέσο πάχος 80 m. Αν και θεωρείται ολιγότροφη λίμνη, ωστόσο έχει τραχειόφυτα, τα οποία απαντούν συνήθως σε εύτροφες ή μεσότροφες λίμνες. Η Οζερός είναι θερμή μονομικτική λίμνη και ανήκει στον ανθρακικό τύπο. Η δυτική πλευρά της είναι βραχώδης, με θαμνώδη βλάστηση. Πριν μερικά χρόνια μία μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε ένα μεγάλο τμήμα της βλάστησης, η ανάκαμψη του οποίου είναι βραδεία. Στα μέρη αυτά έχει αναπτυχθεί βλάστηση φρύγανων. Στη βάση της βραχώδους ακτής υπάρχει μια μικρή αμμώδης ζώνη. Στις άλλες πλευρές της λίμνης υπάρχουν εκτεταμένες αγροτικές εκτάσεις. Στην ανατολική πλευρά της απαντούν έλη με βλάστηση, καθώς και μια σχεδόν συνεχής ζώνη με τα υπερυδατικά είδη φυτών. Το παλιό παραποτάμιο δάσος έχει ελαττωθεί σημαντικά και υπάρχουν μόνο μερικές απομονωμένες συστάδες δέντρων. Οι υδρόβιοι μικροοργανισμοί, που είναι το κυρίαρχο στοιχείο της πρωτογενούς χλωρίδας και πολύτιμοι δείκτες της βιολογικής κατάστασης της λίμνης, περιλαμβάνουν πολλά είδη από Κυανόφυτα, Χλωρόφυτα κ.α. Πολλά από αυτά τα είδη παρουσιάζουν σημαντικές φυτογεωγραφικές εξαπλώσεις, ενώ άλλα είναι σπάνια ή με τοπική εξάπλωση. Επίσης, ορισμένα από αυτά είναι ενδημικά της Ελλάδας.

Σπουδαιότητα: Η λίμνη διατηρεί ενδιαφέρουσα χλωρίδα και πανίδα και παρουσιάζει ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. Εκτεταμένοι καλαμώνες, που προσφέρουν καταφύγιο στην άγρια πανίδα, αναπτύσσονται στις όχθες της λίμνης. Ανάμεσα στα φυτικά είδη της περιοχής υπάρχουν σημαντικά είδη που παρουσιάζει ενδιαφέρουσα γεωγραφική εξάπλωση. Αυτά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, αφού έχουν περιορισμένη ή διάσπαρτη κατανομή στην Ελλάδα. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν οι υδρόβιοι μικροοργανισμοί που είναι σπάνιοι ή με σποραδική εξάπλωση ή ακόμη και ενδημικοί της Ελλάδας. Από τα είδη σπονδυλωτών που απαντούν στην περιοχή επισημαίνεται η παρουσία της βίδρας (Lutra lutra), η οποία αποτελεί και ένδειξη των καλών οικολογικών συνθηκών που επικρατούν εκεί, επειδή το είδος αυτό προτιμά "υγιείς" οικότοπους. Υπάρχουν επίσης δύο είδη ψαριών του Παραρτήματος ΙΙ, τα οποία είναι ενδημικά της περιοχής Αιτωλίας (Τριχωνίδα, Λυσιμαχεία, Οζερός, Αμβρακία και Αχελώος). Όπως οι άλλες λίμνες της Αιτωλοακαρνανίας, η Οζερός είναι σημαντική για τα μεταναστευτικά πουλιά. Επίσης μερικά υδρόβια και παρυδάτια πουλιά χρησιμοποιούν τη λίμνη ως περιοχή αναπαραγωγής. Στην περιοχή έχουν ακόμη καταγραφεί αρκετά αρπακτικά πουλιά. Εκτός αυτών, η λίμνη είναι σημαντική για άρδευση, αλιεία, ψυχαγωγία, επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Η λίμνη Σαλτίνη

Η Σαλτίνη (ή Σαλίνη) είναι πολύ ρηχή αλμυρή ή υφάλμυρη παράκτια λίμνη, έκτασης περίπου 2100 τετρ. χλμ. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χερσονήσου Στέρνας, νότια από το αεροδρόμιο του Ακτίου. Η γύρω περιοχή είναι επίπεδη, με εκτεταμένες καλλιέργειες και χορτολίβαδα. Ανατολικά της λίμνης, κάτω από τον λόφο Στούπα παρατηρούνται εκτεταμένοι ελαιώνες και χορτολίβαδα. Σε αρκετά μέρη αναπτύσσεται χαρακτηριστική βλάστηση που αποτελεί ένδειξη για την υπερβόσκηση της περιοχής. Στην περιοχή Άνω Πούντα, στα ανατολικά και νοτιοανατολικά της λίμνης απαντούν ελαιώνες, θερμοκήπια, αλλά και χορτολίβαδα. Στα δυτικά και νοτιανατολικά τμήματα της λίμνης, η δενδρώδης παραποτάμια βλάστηση αντιπροσωπεύεται από όχι ιδιαίτερα σημαντικές διάσπαρτες συστάδες δέντρων. Στη νότια πλευρά υπάρχει ένα τεχνητό κανάλι που συνδέει τη λίμνη με το Ιόνιο πέλαγος. Μέσω αυτού του καναλιού εισέρχονται ψάρια από τη θάλασσα στη λίμνη. Η Σαλτίνη είναι ιδιωτική λίμνη και χρησιμοποιείται κυρίως για αλιεία.

Η θέση της Σαλτίνης στα δυτικά της περιοχής του Αμβρακικού, καθώς και οι εκτεταμένες πολύ ρηχές και λασπώδεις ακτές της, την κάνουν ένα πολύ σημαντικό σταθμό ανάπαυσης για τα μεταναστευτικά πουλιά.

Οι τεχνητές οι λίμνες Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου

Τεχνητές είναι οι λίμνες Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου, οι οποίες δημιουργήθηκαν κυρίως για λόγους υδροηλεκτρικούς και φυσικά αξιολογήθηκαν περαιτέρω. Ανάλογες τεχνητές λίμνες δημιουργήθηκαν και στα ποτάμια Εύηνο και Μόρνο, για λόγους, εδώ, ύδρευσης της πρωτεύουσας.

Άξια μνείας για φυσικούς, οικονομικούς, εθνικούς, πολιτιστικούς και ψυχαγωγικούς λόγους είναι η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου – Αιτωλικού, η μορφή της οποίας επισκιάζει την ευρύτερη περιοχή.