1ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης	Έτος ίδρυσης 1873-1976	ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ

ΑΡΧΗ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

ΜΑΘΗΤΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

ΕΚΔΡΟΜΕΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ

24 Ιουνίου 1909

Η Ιστορία του Α’ Γυμνασίου Θεσσαλονίκης

Τα ίχνη της ίδρυσης και λειτουργίας του μας οδηγούν πίσω, στις αρχές του 18ου αι., στο αλληλοδιδακτικό "Ελληνομουσείον" και την Ελληνική Σχολή.

"Ελληνομουσεία" ονόμαζαν οι λόγιοι του νεοελληνικού διαφωτισμού τα σχολεία των υποδούλων.

"Ελληνομουσείον" ονόμαζε ο Ρήγας Φεραίος το σχολείο που ίδρυσε ο ίδιος στη Ζαγορά του Πηλίου.

Το Ελληνομουσείο είναι ο χώρος της πραγματικότητας αλλά και της ουτοπίας όπου καλλιεργούνται τα γράμματα - ο ελληνικός λόγος - και θεραπεύονται οι τέχνες, η μυθολογία της εικόνας

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΖΗΣΗ

Πρωτοπρεσβυτέρου Καθηγητού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Β'. Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

ΣΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΙΟΥ

Απόσπασμα

…..

Φαίνεται πάντως ότι η πρωτοβουλία της εκδόσεως ξεκίνησε από τον Άγιο Αθανάσιο Πάριο, ο οποίος δεν προέτρεψε απλώς τον Άγιο Νικόδημο, αλλά εργάσθηκε και ο ίδιος μεταγράφοντας από χειρόγραφα το ογκωδέστερο και σημαντικώτερο ησυχαστικό έργο του Παλαμά, τους εννέα λόγους, σε τρεις τριάδες, «Υπέρ των Ιερώς ησυχαζόντων». Την πληροφορία για την πρωτοβουλία αυτή οφείλομε στον βιογράφο του Αγίου Νικοδήμου, συμμοναστή του Ευθύμιο Μοναχό, της συνοδείας των Σκουρταίων στις Καρυές. Ο Ευθύμιος γράφει σχετικώς· «Εις αυτόν τον καιρόν (περί το 1784-85) παρακαλείται από τον διδάσκαλον κυρ Αθανάσιον τον Πάριον, όντα τότε εις την Θεσσαλονίκην, να κάμη τον κόπον διά να συνάξη τα άπαντα του θείου πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά και να τα καλλωπίση καθώς στοχάζεται.26την οποίαν παράκλησιν μετά χαράς την εδέχθη, μάλιστα διά την αγάπην όπου είχεν εις τον Άγιον Γρηγόριον, το εκαλλώπισε λέγω και το εστόλισε και εις την Βιένναν εστάλθη διά να τυπωθή». Η προσωπική εργασία και βοήθεια του Αγίου Αθανασίου του Παρίου προκύπτει έμμεσα από όσα ο ίδιος ο Άγιος Νικόδημος λέγει στον διασωθέντα πρόλογο της εκδόσεως. Σε υποσημείωση του προλόγου γράφει ότι τα συγγράμματα συγκεντρώθηκαν από χειρόγραφα των μονών Λαύρας, Βατοπεδίου και Σιμωνόπετρας, αλλά και «της περιωνύμου μονής της Αγίας Αναστασίας της κατά την επαρχίαν του αγίου Αρδαμερίου, πλησίον της Θεσσαλονίκης κειμένης». Στην μονή της Αγίας Αναστασίας είναι γνωστόν ότι εσώζοντο, και πρέπει να σώζονται μέχρι σήμερα, χειρόγραφα με τους εννέα «Υπέρ των Ιερώς ησυχαζόντων» λόγους. Φαίνεται λοιπόν πως αυτοί οι κώδικες δόθηκαν στον Άγιο Αθανάσιο, ο οποίος τους μετέγραψε, ενώ διηύθυνε το «Ελληνομουσείον» της Θεσσαλονίκης. Γράφει στην υποσημείωση ο Άγιος Νικόδημος· «Έσχατοι δε πάντων ευρεθέντες και οι κατά Βαρλαάμ εννέα λόγοι του θείου πατρός, οι πάντων των άλλων αυτού συγγραμμάτων ομολογουμένως τα πρωτεία και αριστεία φέροντες διά πάντων, εν τω κατά την μεγαλόπολιν Θεσσαλονίκην Ελληνικώ φροντιστηρίω αντεγράφησαν και αυτοί αγαλλομένη χειρί»27. Η αγαλλομένη χειρ ήταν προφανώς του συστήσαντος την έκδοση φίλου και συναγωνιστού του Αγίου Νικοδήμου Ιερομόναχου και στολάρχου του «Ελληνομουσείου» της Θεσσαλονίκης Αθανασίου του Παρίου. Υπάρχει περί αυτού και άλλη έμμεση μαρτυρία από κείμενο του ίδιου του Αθανασίου του Παρίου, ο οποίος στο έργο του «Περί της αληθούς φιλοσοφίας ή Αντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων και επί αφιλοσοφία το ημέτερον γένος ανοήτως οικτειρόντων» προβαίνει σε εκτενή παρουσίαση των αγώνων του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά εναντίον του Βαρλαάμ. Η επιχειρηματολογία του Αγίου Αθανασίου εναντίον των διαφωτιστών είναι ειλημμένη κατά το περιεχόμενο από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, σε ελεύθερη όμως απόδοση, όπως την ενεθυμείτο από την μεταγραφή και μελέτη των χειρογράφων στην Θεσσαλονίκη, γιατί στην Χίο όπου βρισκόταν, όταν έγραφε την «Αντιφώνηση», δεν μπορούσε να έχει μπροστά του τους κώδικες της Αγίας Αναστασίας. Γράφει σχετικώς ο Αθανάσιος περί του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά· «Ελθών λοιπόν εις Θεσσαλονίκην ο Μακάριος εκείνος και παμφαής φωστήρ, αντέταξεν επιτυχώς προς τας φλυαρίας του παράφρονος Βαρλαάμ εννέα λόγους αξίως της μεγάλης αυτού δόξης και σοφίας συγγεγραμμένους. Εξ ων ημείς, ως εξ ακραιφνούς πηγής μη δυνάμενοι να αντλήσουμεν το σωτήριον της διδασκαλίας νάμα, ευχαριστούμεθα ν' αρυσθώμεν όμως εκ του προς αυτόν, τον μέγαν της Εκκλησίας διδάσκαλον και φωστήρα, εγκωμίου Νείλου του αγιωτάτου και σοφωτάτου Πατριάρχου της Κωνσταντινουπόλεως»28. Το εγκώμιο του πατριάρχου Νείλου (1379-1388) ήταν εύκολο να το παραθέσει επί λέξει, διότι το είχε συμπεριλάβει στο τέλος του βιβλίου του «Ο Παλαμάς Εκείνος», που το ετοίμασε στην Θεσσαλονίκη, όπως θα δούμε και το εξέδωσε στην Βιέννη το 1784.

Η ΕΞΑΓΟΡΑ Τ0Υ ΚΤΙΡΙ0Υ Τ0Υ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙ0Υ ΑΡΡΕΝΩN

    Ελήφθη παρά της επιτροπής Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας εγγράφου του Υπουργείου Παιδείας δια του οποίου εγκρίνεται η απoφάση της επιτροπής όπως εξαγορασθή το κτίριο του Διδασκαλείου Αρρένων μετά των πέριξ οικοπέδων αντί του ποσού των 1.250.000 δρχ. του φόρου υπερτιμήματος και του τέλους χαρτοσήμου επιβαρύνοντας τον τουρκαλβανόν ιδιοκτήτην του [...]." Είναι το παλαιότερο σχολείο της Θεσσαλονίκης. Τα ίχνη της ίδρυσης και λειτουργίας του μας οδηγούν πίσω, στις αρχές του 18ου αι., στο αλληλοδιδακτικό "Ελληνομουσείον" και την Ελληνική Σχολή. Η σχολή, από τετρατάξια που είναι το 1858, σύντομα θα γίνει εξατάξια και το 1873 θα αναγνωριστεί από το Πανεπιστήμιο Αθηνών ως ισότιμη με τα Γυμνάσια του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους.'

    Το 1877 το "Ελληνικόν Γυμνάσιον" στεγάζεται στο ακίνητο Ι. Πρασακάκη, βόρεια της Αγίας Σοφίας, το οποίο είχε δωρίσει η Πουλχερία Πρασακάκη στην Κοινότητα. Η μεγάλη πυρκαγιά όμως του Αυγούστου του 1890 θα καταστρέψει το κτίριο του Γυμνασίου μαζί με άλλα σημαντικά ιδρύματα της Ελληνικής Κοινότητας (Προξενείο, Νοσοκομείο, Διδασκαλείο, Γηροκομείο, τη Μητρόπολη και το Μητροπολιτικό μέγαρο). Το Γυμνάσιο μεταφέρεται προσωρινά στο ακίνητο Καρίπη αλλά γενικά το πλήγμα είναι σοβαρό για την Κοινότητα η οποία αδυνατεί να βρει πόρους επαρκείς για την αποκατάσταση των καταστροφών.

    Τότε ακριβώς, μετά από προτροπή του Χαρ. Τρικούπη και του έλληνα προξένου στη Θεσσαλονίκη Γ. Δόκου, ο Α. Συγγρός προσφέρει 8.600 οθωμ. λίρες και έρχεται μάλιστα ο ίδιος στη Θεσσαλονίκη μαζί με τον περίφημο αρχιτέκτονα Ερν. Τσίλλερ. Παράλληλα, αγοράζεται στην ενορία Παναγούδας το οικόπεδο Ν. Μαυρουδή, όπου αποφασίζεται να ανεγερθεί το Ελληνικό Γυμνάσιο.

Αγραφιώτου -Ζαχοπούλου Π., Σχολεία της Θεσσαλονίκης, εκδ.Ιανός, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 87-89

1883

19 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

-Φήμη διαδίδεται ανά την πόλιν ότι και αύθις επανιδρύεται εν τη ημετέρα πόλει το προ έτους καταργηθέν Διδασκαλείον Αρρένων, λόγω διχονοιών και μικροσυμφερόντων των προυχόντων, οίτινες καταργούν εκπαιδευτικά ιδρύματα και απολύουν διδασκάλους αδιαφορούντες δια το εθνικόν συμφέρον.

1893

Οικοδόμηση του νέου κτιρίου του Ελληνικού Γυμνασίου με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού.

1894

-Εξακολουθεί να είναι για δεύτερη χρονιά διευθυντής του Γυμνασίου ο ιεροκήρυκας Γρηγόριος Ωρολογάς, που θα γίνει αργότερα Μητροπολίτης Στρώνιτσας

1903

Το Παπάφειο Ορφανοτροφείο δέχεται τα πρώτα ορφανά , και τον Φεβρουάριο αρχίζουν τα μαθήματα του δημοτικού σχολείου για τους τροφίμους του.

17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

-Μεγάλη πομπή από μαθητές και πολίτες συνοδεύει στην σκάλα τον Μητροπολίτη Αθανάσιο Μεγακλή. Ο Μητροπολίτης επιβιβάζεται στο ατμόπλοιο Κρήτη , που θα τον μεταφέρει στη νέα του θέση , στην Κύζικο. Ο γυμνασιάρχης Ε. Δαβίδ εκφωνεί τον αποχαιρετηστήριο λόγο και ευχαριστεί τον απερχόμενο ιεράρχη , που δώρισε ένα μεγάλο ωρολόγι τοίχου στο Παπάφειο.

1913

Το φθινόπωρο ανοίγουν τα σχολεία ,που οι αίθουσες τους χρησιμοποιούνταν ως νοσοκομεία για τους τραυματίες των μαχών του Κιλκίς, του Λαχανά ,της Τζουμαγιάς και της Κρέσνας.Καθημερινά γίνονται μαθητικές παρελάσεις και γιορτές και ακούγεται συνεχώς το τραγούδι.

Δεν το πιστεύαν οι βούλγαροι ποτές τους να νικηθούν

πεποίθηση είχανε μεγάλη στη Σαλονίκη για να μπούν.

Αυτό το αίμα που εχύθη ,αθώον και ηρωικόν,

θα πληρωθεί μέσα στη Σόφια από τον βούλγαρο διπλόν....

Το παλαιότερο οικοδόμημα που κτίστηκε ειδικά για σχολική χρήση από την Ελληνική

Κοινότητα της Θεσσαλονίκης είναι εκείνο που κοσμεί την πόλη μας, αφού, αναπαλαιωμένο,

συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην εκπαίδευση ως 25ο Γυμνάσιο και Λύκειο

στην Εγνατία. Άρχισε να κτίζεται το 1892 με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, μετά την πυρκαγιά

του 1890, και ολοκληρώθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1893. Από τη σχολική χρονιά 1893-1894

λειτούργησε ως Γυμνάσιο.

Το 1907 θεμελιώθηκε στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ένα άλλο επιβλητικό σχολικό

κτίριο, η Κεντρική Αστική Σχολή Αρρένων, που δυστυχώς, κατεδαφίστηκε μετά το 1978, μη

αντέχοντας το σεισμό και τη νέα ρυμοτομία της περιοχής με τη διάνοιξη της οδού

Λ.Ιασονίδου.

Τ0 Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ

    Το κτίριο του Α' Γυμνασίου, κείμενον παρά την στάσιν της Αγ. Τριάδος, είναι αρκετά ευρύχωρον και εκπληροί τους κανόνας της υγιεινής [...].Εκεί μικράν βιβλιοθήκην και αρκετήν συλλογήν οργάνων φυσικής και χημείας [...]. Πέρυσι εγένετο προμήθεια ηλεκτρικού προβολέως εξ Ευρώπης χρησιμωτάτου δια την διδασκαλίαν των ιστορικών σχημάτων, γεωγραφίας, φυσικής και άλλων μαθημάτων". [Υπάρχει όμως συνωστισμός μαθητών, αφού το Γυμνάσιο καλύπτει την περιοχή από το πεδίο του Αρεως μέχρι την Τούμπα. 0 συνολικός αριθμός μαθητών φθάνει τους 635 "γι' αυτό είναι πολύ δυσχερές αν μη αδύνατού εις τους καθηγητάς να κάνουν τελεΙαν διδασκαλίαν εις τdξεις αριθμούσας 100-120 μαθητάς."

    0 Γυμνασιάρχης στην ίδια συνέντευξη καταγγέλλει ότι το σχολείο εισπράττει από τους μαθητές του 180.000 δρχ. το χρόνο ως εκπαιδευτικά τέλη, ενώ τα πέντε δημόσια σχολεία της Θεσσαλονίχης συνολικά 1.000.000 δρχ. περίπου και ζητεί να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα αυτά για το σκοπό για τον οποίο εισπράττονται: την ανέγερση δηλαδή και βελτίωση των σχολικών κτιρίων. Το Γυμνάσιο είχε μάλιστα παράρτημα, του οποίου η μίσθωση δεν ανανεώθηκε λόγω ελλείψεως χρημάτων και έτσι, οι 700 μαθηταί του 1932 αρκούνται στα λίγα δωμάτια του παλιού αρχοντικού.

Αγραφιώτου -Ζαχοπούλου Π., Σχολεία της Θεσσαλονίκης, εκδ.Ιανός, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 60

Το Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων

    Το Β Γυμνάσιο Αρρένων προέκυψε το 1914 από τη διχοτόμηση του ιστορικού Α' Αρρένων και ήταν το πρώτο Γυμνάσιο που ίδρυσε το Ελληνικό Κράτος μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Συστεγάστηκε με το μητρικό σχολείο στο κτίριο της Εγνατίας και τον Ιούνιο του 1915 αποφοίτησαν οι πρώτοι 37 μαθητές του. Το 1918 το Α' Γυμνάσιο μεταφέρθηκε στο ακίνητο της οδού Β. '0λγας 3 και το Β' Αρρένων αποκτά κτιριακή αυτονομία.' Μόνο που κατά μία παράξενη μοίρα πριν προλάβει να οργανώσει τη λειτουργία του στο δικό του πλέον χώρο, το διδακτήριο επιτάσσεται (Νοέμβριος 1918) για να αποδεσμευθεί δύο μήνες μετά (Ιανουάριος 1919).

    Το 1922 είχαν ήδη φτάσει οι πρόσφυγες από τη Μ. Ασία, το σχολείο είχε 430 μαθητές 3 και τα μαθήματα όπως σημειώνει ο Γ.  Βαφόπουλος, μαθητής τότε της τελευταίας τάξης, γίνονταν "σε ατμόσφαιρα που τη βάραινε το δράμα της καταστροφής, η τραγωδία της προσφυγιάς.." Ο Γυμνασιάρχης , Ξεν. Λαμπρίδης, σπουδασμένος στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, προτείνει ως λύση για τον μαθητικό υπερπληθυσμό του σχολείου του την ίδρυση ενός τρίτου Γυμνασίου, στην περιφέρεια Βαρδαρίου, το οποίο θα κάλυπτε τις ανάγκες της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Το διδακτηριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης είναι ιδιαίτερα οξυμμένο το 1928.  0 Γυμνασιάρχης Κ. Μικρού, που είχε μόλις μετατεθεί από το Γ' στο Β' Αρρένων, διεκτραγωδεί τις συνθήκες λειτουργίας του σχολείου του. Το χτίριο του Α. Συγγρού εγκαταλελειμμένο από την Πολιτεία, τραυματισμένο από τις επιτάξεις, φθαρμένο από το χρόνο, χωρίς βελτιωτικές επεμβάσεις και επισκευές, λίγο Θυμίζει τη λαμπρή εικόνα του 1893.

Αγραφιώτου -Ζαχοπούλου Π., Σχολεία της Θεσσαλονίκης, εκδ.Ιανός, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 62

Οι μαθητές του πρώτου γυμνασίου

"Στο πρώτο Γυμνάσιο φοιτούσαν τα παιδιά των μικροαστικών οικογενειών, που κατοικούσαν στις συνοικίες Παπάφη, Αγ. Τριάδας, Ανάληψης και Ντεπό. Αυτά διακρίνονταν για τους "καλούς" τους τρόπους, σε αντίθεση με τους μαθητές των άλλων Γυμνασίων, που ήταν `μόρτες". Φορούσαν πάντοτε το ίδιο πηλίκιο με την απαίσια εκείνη κουκουβάγια, δεν έκαναν σκαλομαρία στα τραμ, δεν πήγαιναν στα χοροδιδασκαλεία, ούτε στους κινηματογράφους Μοντέρν, Αττικόν και Κυβέλεια, που θεωρούνταν άντρα αλητείας. Ήταν μελετηροί (...]. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι απ' τα άλλα Γυμνάσια δεν βγήκαν άριστοι μαθητές και απ' το πρώτο Γυμνάσtο "στουρνάρια".

Αγραφιώτου -Ζαχοπούλου Π., Σχολεία της Θεσσαλονίκης, εκδ.Ιανός, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 114-116

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παρά τις εσωτερικές διχόνοιες και το γεγονός ότι ο προϋπολογισμόε της κοινότητας δεν ξεπερνούσε το 20% του αντίστοιχου εβραϊκού, οι Έλληνες σύμφωνα με τα σχόλια του Abbott, μπορούσαν δικαιολογημένα να ισχυριστούν ότι ήταν οι κύριοι εκπρόσωποι της πολιτιστική ζωής της πόλης και να καυχηθούν για ορισμένα εξαιρετικά ευαγή εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το 1873 λειτούργησε γυμνάσιο, αναγνωρισμένο από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1875 ένα διδασκαλείο. Στα 1874 ο μαθητικός πληθυσμός της κοινότητας αριθμούσε ήδη πάνω από 1.500 άτομα, 98 από τα οποία ήταν μαθητές του γυμνασίου. Παρά τα σοβαρά προβλήματα που δημιούργησε η μεγάλη πυρκαγιά του 1890, η κοινότητα με τη βοήθεια σημαντικών δωρεών ανασυγκροτήθηκε. Κατά το σχολικό έτος 1899-1900 ο αριθμός των μαθητών έφτανε σχεδόν τις 2.000 και το 1912 τις 3.900. Γι’ αυτό άλλωστε, δικαιολογημένα παρατηρήθηκε ότι τα πλεονεκτήματα δεν αποτελούσαν προνόμιο μόνο των ευπορότερων οικογενειών.

http://users.auth.gr/~marrep/LESSONS/ERGASTIRI/NEW_TECHNOLOGY/3.1.htm

Ένα διατηρητέο κτίριο διασώζεται

της Κύας Τζήμου

Δίπλα από το Α’ Γυμνάσιο που αναστηλώθηκε πλήρως την εποχή της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997, παρέμενε εγκαταλειμένο στην φθορά του χρόνου εδώ και 35 χρόνια το παράρτημά του, ιδιοκτησία του Δημοσίου, του οποίου η στέγη είχε καταρρεύσει και περίμενε από το 2010 έγκριση προϋπολογισμού 2,5 εκ. ευρώ για να χρηματοδοτηθεί η αναστήλωσή του από ΕΣΠΑ. Η έγκριση δόθηκε και οι εργασίες στο κτίριο ξεκίνησαν εδώ και μερικούς μήνες.

Ο αντιδήμαρχος Αστικού Περιβάλλοντος κ. Ανδρέας Κουράκης μας ενημέρωσε ότι οι εργασίες θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους και το κτίριο θα επανέλθει σε χρήση ως Παράρτημα του Α' Γυμνασίου. Μετά το πέρας των εργασιών οι χώροι του κτιρίου θα χρησιμοποιηθούν για σχολικές εκδηλώσεις και ως βοηθητικοί μαθητικοί χώροι. Στο πλαίσιο του έργου προβλέπονται η πλήρης ανακατασκευή όλων των τοιχοδομών, η αποκατάσταση των εσωτερικών χώρων αλλά και η ανάδειξη του πλούσιου ζωγραφικού διάκοσμου του διατηρητέου. Ακόμη προγραμματίζονται η ενίσχυση του πρασίνου στον αύλειο χώρο, σειρά παρεμβάσεων για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες αλλά και μικρότερης έκτασης εργασίες στο παρακείμενο διατηρητέο κτίριο του 1ου γυμνασίου.

Αλλά ας θυμηθούμε και την ιστορία του κτιρίου:

Βίλα Γιοσέφ Μοντιάνο, Λεωφ. Βασ. Όλγας 5

Αρχιτέκτων: άγνωστος

Xρήσεις: οικία Μοντιάνο, οικία Μόλχο, κατάλυμα 15-22 προσφυγικών οικογενειών (1946-58), πρώην Παράρτημα Α΄ Γυμνασίου Αρρένων, σήμερα ακατοίκητο

Ιδιοκτήτες: Περιήλθε στο ελληνικό Δημόσιο μεταπολεμικά σαν ιδιοκτησία εχθρικού κράτους και αργότερα δόθηκε κάποιο ποσοστό (περίπου 33%) σε διάφορους κληρονόμους της οικογένειας. Αγοράστηκε εκ νέου από το Δημόσιο και σήμερα μόνο το 9,25% ανήκει στους Ε. Γιακουέλ, Μ. Νααρ και Τ. Μεναχέμ)

Ιστορία: Το οικόπεδο αγοράστηκε το 1899 από τον Ιωσήφ Ισαάκ Μοντιάνο και βρισκόταν στο νούμερο 48 της οδού Αλλατίνι (Allatini Degrimeni). Καταρχάς κτίστηκε ένα μεταξουργείο στην ανατολική πλευρά του οικοπέδου και αργότερα η διώροφη έπαυλη των 15 δωματίων και των 3 σοφάδων. Οι Μοντιάνο ήταν εβραίοι ιταλικής καταγωγής που διακινούσαν μαζί με την οικογένεια Αλλατίνι όλο σχεδόν το εμπόριο των δημητριακών, κουκουλιών, δερμάτων κ.ά. Μερίδια της ιδιοκτησίας άλλαζαν συνέχεια χέρια μέχρι τον αφανισμό των εβραίων απ΄τους Ναζί. Το 1960 κατεδαφίζεται το κτίριο του μεταξουργείου και ένα γυάλινο θερμοκήπιο που υπήρχε πίσω, όπως και ο τοίχος που το διαχώριζε από το διπλανό κτίριο τουΓυμνασίου Αρρένων και χρησιμοποιείται μέχρι το σεισμό του 1978 σαν παράρτημά του. Λόγω της επικινδυνότητας στον φέροντα οργανισμό των δυο κτιρίων, εγκαταλείφθηκαν και τα δυο και το Γυμνάσιο μεταφέρθηκε αλλού. Η Εφορία Μνημείων και Αρχαιοτήτων απαγόρεψε την κατεδάφισή του παρά τις σοβαρές βλάβες, με απόφαση του 1979 χαρακτηρίζοντάς το ως διατηρητέο. Παρέμεινε εγκαταλειμμένο και ένα μέρος της στέγης του είχε ήδη καταρρεύσει, παρόλο που το διπλανό κτίριο (πρώην οικία Χατζή Μήσεφ που λειτουργεί ως Γυμνάσιο από το 1921) που περιήλθε νόμιμα στο δημόσιο το 1928, αποκαταστάθηκε πλήρως στο πλαίσιο του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας «Θεσσαλονίκη 1997» και επανήλθε σε σχολική χρήση φιλοξενώντας και πάλι το Α' Γυμνάσιο.

- See more at: http://www.parallaximag.gr/thessaloniki/ena-diatiriteo-ktirio-diasozetai#sthash.FvpJyOUq.dpuf